Topinambur wraca do łask

Topinambur wraca do łask i coraz częściej gości na polskich stołach. Od setek lat ceniony za swoje właściwości zdrowotne, kiedyś traktowany był głównie jako jedzenie dla ubogich, dziś uchodzi za warzywo ekskluzywne.
Spokrewniony z dobrze nam znanym słonecznikiem, topinambur to warzywo niezwykle uniwersalne, posiadające zarazem szereg właściwości prozdrowotnych - obniża cholesterol, reguluje ciśnienie krwi, wspomaga pracę układu nerwowego, reguluje pracę układu pokarmowego, opóźnia procesy starzenia, może być włączony do diety osób chorych na cukrzycę.

Przepisy z wykorzystaniem topinamburu
zupa krem z pietruszki z pieczonym kurczakiem
zupa krem z białych warzyw z serem gorgonzola
.

Topinambur wraca do łask

Topinambur  - trochę historii

Ojczyzną topinamburu jest Ameryka Północna, gdzie był uprawiany już w czasach prekolumbijskich. Do Europy trafił na początku XVII wieku dzięki francuskiemu podróżnikowi i odkrywcy Samuelowi de Champlain. w Polsce pojawił się około 1730 roku.
Źródła historyczne podają, że w 1612 roku, kolonizujący Kanadę francuscy osadnicy przeżyli klęskę suszy jedząc dziko rosnący topinambur,  trzy lata później, w 1615 roku, papież Paweł V poświęcił go, jako roślinę chroniącą ludzkość przed głodem i chorobami.
Obecnie topinambur rośnie dziko niemal w całej Europie, na Azorach, w Ameryce Środkowej i Południowej, w Nowej Zelandii, Japonii, północnych Chinach i Iranie.

Jak wygląda topinambur

Z wyglądu topinambur przypomina niewielkie z ziemniaki guzowatymi wyrostkami lub korzeń imbiru albo galangalu. W zależności od gatunku bulwy mogą być koloru żółtobeżowego albo białego. Występują odmiany o brudnoróżowej, fioletowej lub czerwono zabarwionej skórce.

Jak smakuje topinambur

Delikatny, słodkawy w smaku topinambur, po ugotowaniu przypomina karczocha z lekko wyczuwalną orzechową nutą. Niektórzy porównują go też do orzechów brazylijskich.
Smak topinamburu zależy od tego w jakiej temperaturze jest przechowywany, w niskich temperaturach np. w lodówce zawarta w bulwach inulina przekształca się we fruktozę i nadaje im bardziej wyczuwalną słodycz.

Inne nazwy topinamburu

Topinambur znany jest również pod nazwą słonecznik bulwiasty, bulwa, karczoch jerozolimski lub ziemna gruszka.

Topinambur - cena

No cóż, jeśli chcielibyśmy wprowadzić topinambur do naszej codziennej diety to tanio nie będzie. Poniżej przybliżone ceny w Warszawie i okolicach.
świeży topinambur - około 12 do 16 pln za kilogram w sklepach stacjonarnych, lub około 8-10 pln w sklepach internetowych (oczywiście trzeba doliczyć jeszcze koszt przesyłki)
chipsy z topinamburu  - od 3 do 14 pln za 50 gramów
sok z topinamburu - od 15 do 31 pln za 500 ml
topinambur kiszony - cena za pół kilograma wynosi około 10 pln
mąka z topinamburu - około 9 złotych za pół kilograma

Topinambur zamiast ziemniaków

Topinambur jest niemal tak samo uniwersalny jak... ziemniaki. Można z niego przygotować puree, frytki i chipsy. Świetnie smakuje pieczony i ugotowany tradycyjnie lub na parze. Doskonałe są zupy krem z topinamburu z dodatkiem ciecierzycy, kalafiora albo innych warzyw.
Topinambur można jeść na surowo, Surowe bulwy dodajemy do sałatek i koktajli, a plasterek topinamburu dodany do herbaty zamiast cytryny poprawi jej smak.
Bulwy można również kisić lub marynować z dodatkiem cebuli albo czosnku.
Z topinamburu produkuje się także wykorzystywany w przemyśle spożywczym syrop fruktozowy, będący zamiennikiem cukru oraz zmniejszający szybkość starzenia się pieczywa. Dodatek syropu fruktozowego do konfitur, cukierków, dżemów, alkoholi i napojów bezalkoholowych, przedłuża przydatność tych produktów do spożycia. Zapobiega też scukrzaniu się konfitur. Także dodana do ciast mączka z topinamburu przedłuża ich świeżość, a spożywanie produktów z dodatkiem mączki z tej rośliny wpływa pozytywnie na metabolizm lipidów w organizmie***
Aby topinambur nie ciemniał, po obraniu należy wrzucić go do wody zakwaszonej np. sokiem z cytryny.

Właściwości topinamburu

Bulwy topinamburu to skarbnica witamin (m.in. witaminy C, witamin z grupy B, witaminy A, witaminy E, witaminy K) i minerałów takich jak wapń, potas, sód, fosfor, magnez, żelazo (topinambur ma go więcej niż bulwy ziemniaka), miedź i cynk.
Topinambur jest warzywem niskokalorycznym, jego wartość odżywcza wynosi zaledwie 73kcal na 100 g surowego produktu.

Topinambur dla cukrzyków

Topinambur posiada wiele cennych dla zdrowia składników. Dzięki obecności inuliny, której zawiera około 15-17% (w zależności od gatunku), może być uzupełnieniem diety osób chorych na cukrzycę. Inulina przekształca się w dobrze tolerowaną przez diabetyków fruktozę i zmniejsza oporność na insulinę. Sproszkowane bulwy topinamburu wchodzą w skład preparatu „Topinulin” (producent: Farmapol) stosowanego jako środek dietetyczny.

Topinambur reguluje pracę układu pokarmowego

Zawarta w bulwach topinamburu inulina wraz z błonnikiem i pektynami pomaga odtruć organizm wiążąc szkodliwe związki i przyśpieszając ich wydalanie poprzez pobudzanie ruchów jelit. Dzięki temu pomaga przy zaparciach.
Inulina stymuluje wzrost korzystnej mikroflory przewodu pokarmowego (Bifidobacterium), poprawia wchłanianie wapnia, magnezu i żelaza oraz przyczynia się do usuwania bakterii chorobotwórczych, wywołujących biegunki i stany zapalne jelita grubego, grzybice, polipy i owrzodzenia.
Sok z topinamburu może być stosowany w leczeniu chorób jelita grubego.

Topinambur na kaca

Zdolność do wiązania toksycznych substancji przez występującą w bulwach topinamburu inulinę pomaga także w pozbyciu się przykrych skutków nadmiernego spożycia alkoholu i chroni wątrobę. Sałatka ze dodatkiem słonecznika bulwiastego, to dobre rozwiązanie w takich sytuacjach.

Topinambur na cholesterol i ciśnienie krwi

Wysoki poziom inuliny przyczynia się do obniżenia poziomu "złego" cholesterolu LDL, a obecny w topinamburze potas normalizuje ciśnienie krwi. To jest m.in. jednym z powodów wykorzystywania tego warzywa w profilaktyce miażdżycy.

Topinambur na stres

Duża zawartość witamin z grupy B oraz magnezu korzystnie wpływa na układ nerwowy i poprawia koncentrację. Wyciąg z topinamburu jest składnikiem wielu preparatów antystresowych.

Topinambur a nowotwory

Dr dr Iwona Mystkowska z Katedry Szczegółowej Uprawy Roślin Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w jednym ze swoich artykułów pisze "W 1991 r. po raz pierwszy zarejestrowano słonecznik bulwiasty w wykazie leków homeopatycznych. Są doniesienia o działaniu cytotoksycznym, na dwie linie komórkowe raka sutka, seskwiterpenów laktonowych wyizolowanych ze słonecznika bulwiastego oraz o działaniu przeciwnowotworowym białek wyizolowanych z bulw topinamburu" ***.
Topinambur jest też stosowany w diecie po chemioterapii,

Topinambur w kosmetyce

Topinambur jest bogaty w krzem, który korzystnie wpływa na stan j skóry, włosów i paznokci oraz zapobiega rozwojowi osteoporozy i problemom ze stawami deformacji stawów.


*** Źródło:
Wartość odżywcza i prozdrowotna słonecznika bulwiastego, Iwona Mystkowska, Krystyna Zarzecka; „Postępy Fitoterapii” 2013, nr 2;
Czytelnia medyczna, http://www.czytelniamedyczna.pl/4407,wartosc-odzywcza-i-prozdrowotna-slonecznika-bulwiastego-helianthus-tuberosus-l.html

Topinambur wraca do łask

Topinambur wraca do łask, zaprośmy go do stołu