Jak zachować się w czasie burzy?

Jak zachować się w czasie burzy?

Lato to czas, w którym burze mogą występować niemal codziennie. Jest to bowiem  środek sezonu burzowego, który zwykle trwa od maja do października. Burze należą do najniebezpieczniejszych zjawisk pogodowych, jakie natura może nam sprezentować. Stanowią zagrożenie nie tylko z powodu intensywnych opadów deszczu, ale również silnych porywów wiatrów, które w szczególnych sytuacjach potrafią osiągnąć siłę huraganu, oraz wyładowań atmosferycznych. Tak pięknie wyglądające na niebie błyskawice potrafią być jednocześnie śmiertelnie niebezpieczne.

Jak powstają burze?

Kiedy powierzchnia ziemi jest już wystarczająco mocno nagrzana, tak, aby ogrzewać się od niej mogło znajdujące się nad nią powietrze, wtedy jeden z warunków powstania burzy już występuje. Jeśli to powietrze zawiera w sobie wystarczająco dużo pary wodnej, to do powstania komórki burzowej jest jeszcze bliżej. Ostatnim warunkiem, który musi być spełniony, aby komórka burzowa mogła powstać, a później się rozwijać, są sprzyjające warunki termodynamiczne w atmosferze.

Czy każda burza jest niebezpieczna?

Nadciąganie burzy zwiastuje nagłe pojawienie się porywistego wiatru oraz zaciągnięcie nieba przez ciemnogranatowe chmury, często opisywane jako „ciemność w środku dnia”. W pełni rozwinięta chmura Cumulonimbus jest olbrzymia, w atmosferze może mieć do 12-15 km wysokości (czyli może sięgać stratosfery), natomiast jej szerokość w ekstremalnym przypadku może przekraczać nawet 100 km. Burzy bardzo często towarzyszy grad, który powstaje w chmurze w wyniku naprzemiennego wznoszenia i opadania cząsteczek wody. Dzieje się tak dlatego, że temperatura powietrza wraz z wysokością spada, tak więc cząsteczki wody naprzemiennie unosząc się do góry zamarzają, a opadając lekko się nadtapiają, aby w efekcie, gdy staną się zbyt ciężkie, spaść na ziemię w postaci gradzin, często w postaci dużych lodowych kulek.
O tym, że grad jest niebezpieczny wie każdy, kto choć raz niefortunnie zostawił auto zaparkowane na dworze podczas burzy.  Opad gradu jest też niebezpieczny dla ludzi, dlatego w sytuacji jego wystąpienia należy szybko znaleźć schronienie. Niebezpieczne są również błyskawice, czasem mylnie utożsamiane z grzmotami. Grzmot to zjawisko akustyczne, natomiast błyskawica to wyładowanie atmosferyczne, które możemy zaobserwować na niebie. Błyskawice mogą sięgać ziemi, to tzw. wyładowania doziemne, jednak pierwszym zwiastunem nadciągającej burzy są wyładowanie międzychmurowe – często nie widać ich bezpośrednio, ale o ich obecności świadczą „podświetlane” co jakiś czas chmury. Sama błyskawica nie posiada temperatury, natomiast otaczające ją powietrze potrafi na ułamek sekundy rozgrzać się do 27 000⁰C, przy jednoczesnym uwolnieniu energii w wysokości nawet 140 kWh.

Co robić, a czego nie robić podczas burzy?

Jak widać każde zjawisko towarzyszące burzy stwarza zagrożenie dla zdrowia lub życia.

• Dla własnego bezpieczeństwa, powinniśmy szukać schronienia przed każdą burzą. Jeśli to możliwe nie powinniśmy zostawać na zewnątrz, zwłaszcza na wzniesieniach lub na nieosłoniętym terenie w bezpośredniej bliskości wysokich punktów - drzew, słupów itp.
• Również rozkładanie parasola w czasie burzy to zły pomysł - znacznie bezpieczniej będzie jednak zmoknąć, niż narażać się na uderzenie pioruna. 
• Bezpieczne jest pozostanie w samochodach lub innych pojazdach - jeśli okna w nich są zamknięte, to samochód stanowi wtedy tzw. klatkę Farradaya, w której nie ma pola elektrycznego.
• Jeśli burza zaskoczy nas podczas uprawiania sportów wodnych lub rekreacji nad wodą, należy jak najszybciej udać się w kierunku brzegu - przebywanie na wodzie jest śmiertelnie niebezpieczne i żaden sprzęt pływający (rower wodny, kajak) nie będzie stanowić dla nas bezpiecznego schronienia.
• Będąc na zewnątrz starajmy się schować w zagłębieniu terenu, natomiast nie kładźmy się ani nie siadajmy na ziemi - znacznie bezpieczniej jest kucnąć i objąć przyciągnięte do siebie kolana, wtedy powierzchnia styku naszego ciała z ziemią będzie możliwie najmniejsza, co ma kluczowe znaczenie w przypadku ewentualnego uderzenia pioruna. 

Jeśli mamy możliwość bezpiecznego obserwowania burzy z oddali (najlepiej z wzniesienia) możemy ujrzeć „efekty wizualne” jej towarzyszące, które trudno jest zaobserwować bezpośrednio z miejsca jej występowania. Są to chmury Mammatus (łac. mamma - pierś) oraz wał burzowy, mający postać poziomego, grubego kołnierza wokół chmury Cumulonimbus. Są to bardzo widowiskowe chmury i widząc je możemy zapomnieć, że powstają z tego samego powietrza, z którego tworzą się małe „baranki”. Jeśli natomiast będziemy lecieć samolotem, to może uda nam się z oddali zobaczyć jak duże potrafi być kowadło chmury burzowej, które znajduje się w jej górnej części, i jak wysoko potrafi ona sięgać. Kowadło powstaje na granicy możliwości dalszego unoszenia się cząsteczek pary wodnej,które nie mogąc wędrować do góry zostają rozwiane na kilkadziesiąt, a czasem i więcej kilometrów.
Burze niewątpliwie są fascynującym zjawiskiem, zarówno pod względem walorów wizualnych, jak i mechanizmu ich powstawania. Nie można jednak lekceważyć ich siły - nawet z początku niepozorna burza, w miarę upływu czasu może stać się bardzo groźna. Dla własnego bezpieczeństwa należy założyć, że każda burza jest niebezpieczna, i podczas jej występowania podjąć określone zachowania.

Źródło:
Julianna Drożdżyńska, synoptyk IMGW-PIB