TRYB JASNY/CIEMNY
ZNAJDŹ PRZEPIS:

Szukaj wg składnika

Szukaj wg rodzaju kuchni

Szukaj wg dania

Makowiec przepis. Skąd pochodzi ciasto makowiec i dlaczego jemy je w święta?

Skąd pochodzi ciasto makowiec i dlaczego jemy makowiec w święta?

Makowiec to jedno z tych pysznych świątecznych ciast, bez których trudno wyobrazić sobie Wielkanoc i święta Bożego Narodzenia. Pachnący makiem i bakaliami, tradycyjny świąteczny makowiec zawijany albo, jak kto woli, rolada makowa jest u nas symbolem domowego ciepła i tradycji. Symbolika świątecznego maku jest zakorzeniona nie tylko w Polsce, ale też w sąsiednich krajach. Przygotowanie ciasta takiego jak tradycyjny świąteczny makowiec wymaga trochę czasu, ale nie jest trudne. Wiecie, skąd pochodzi ciasto makowiec i dlaczego jemy makowca akurat w święta Bożego Narodzenia?

makowiec-przepis-skad-pochodzi-ciasto-makowiec-i-dlaczego-jemy-je-w-swieta
 

Przepis na tradycyjny świąteczny makowiec zawijany – podstawowe składniki ciasta i masy makowej

Chcesz przygotować tradycyjny świąteczny makowiec? Oto prosty przepis na makowiec który zawsze się udaje, idealny święta Bożego Narodzenia.

Czas przygotowania ciasta około 2 godzin. Czas pieczenia makowca – 40–50 minut.

Ciasto drożdżowe do makowca

  • 500 g mąki pszennej uniwersalnej,
  • 40 g świeżych drożdży lub 14 g suchych drożdży,
  • 180 ml mleka,
  • 80 g cukru,
  • 100 g masła,
  • 2 duże żółtka,
  • szczypta soli,
  • kilka kropli olejku migdałowego lub rumowego.
 

Składniki masy makowej

Zamiast nadzienia makowego własnej roboty, możesz użyć gotowej masy makowej. Opis jak przygotować gotową masę makową z puszki znajdziesz w przepisie Makowiec z jabłkami na kruchym spodzie.

  • 300 g zmielonego suchego maku niebieskiego,
  • 4 łyżki miodu lub więcej do smaku,
  • 100 g rodzynek
  • 50 g orzechów (włoskie, laskowe lub migdały),
  • 100 g kandyzowanej skórki pomarańczowej,
  • opcjonalnie 1 łyżeczka cynamonu,
  • 20 g masła.

makowiec-przepis-skad-pochodzi-ciasto-makowiec-i-dlaczego-jemy-je-w-swieta
 

Przygotowanie domowej masy makowej z mielonego suchego maku

Przygotuj nadzienie makowe. Suchy mielony mak zalej wrzątkiem lub gorącym mlekiem i odstaw do wystudzenia. Odcedź mak na gęstym sitku lub odciśnij przez ściereczkę. Odsączony mak wymieszaj z pozostałymi składnikami masy makowej (bakaliami, masłem i miodem). Spróbuj czy gotowa masa makowa jest odpowiednio słodka i w razie potrzeby dodaj więcej miodu lub cukru.

Tradycyjny przepis na makowiec zawijany przygotowanie makowca krok po kroku

Jak przygotować zaczyn drożdżowy? Świeże drożdże rozetrzyj z łyżeczką cukru, aż zrobią się płynne. Dodaję 1/4 szklanki mleka i 2 łyżki mąki (z tych składników, które przygotowałaś sobie na ciasto). Rozetrzyj łyżeczką, aby nie było grudek, przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na około 20 minut do wyrośnięcia. Jeśli po 15 minutach drożdże nie chcą pracować, to nagrzej piekarnik do 30 stopni, wyłącz go i wstaw drożdże na kolejne 15 minut do piekarnika.

Jeśli używasz drożdży suszonych, to dodaj je do mąki.

Przygotowanie ciasta drożdżowego. Masło, mleko i cukier umieść w garnuszku i podgrzewaj na małym ogniu, aż masło i cukier się rozpuszczą. Pozostaw do ostudzenia, mikstura powinna być letnia, ponieważ zbyt wysoka temperatura (powyżej 36 stopni) zabija drożdże. Wymieszaj mąkę ze szczyptą soli, wlej roztopione masło z mlekiem i cukrem, dodaj rozbełtane żółtka, olejek rumowy lub migdałowy i zaczyn drożdżowy. Wyrabiaj ciasto, aż stanie się gładkie i elastyczne przez 8–10 minut.

Wyrastanie ciasta. Uformuj ciasto w kulę, przykryj misę z ciastem ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na około 90 minut. . Powinno podwoić swoją objętość.

Przygotowanie makowca. Wyjmij ciasto na stolnicę i podziel na dwie części. Jedną przykryj ściereczką, a drugą rozwałkuj na prostokąt o wymiarach około 35x25 cm.

Białko ze szczyptą soli na niezbyt sztywną pianę i wmieszaj do masy makowej. Rozsmaruj połowę nadzienia makowego na rozwałkowanym cieście, pozostawiając około 1,5 cm wolnej od każdego z brzegów. Jak zwijać makowiec? Zwiń ciasto w roladę. Końcówki podłóż pod spód. Zawiń makowiec w papier do pieczenia, pozostawiając około 1,5 cm wolnego miejsca między papierem a ciastem, ponieważ w trakcie pieczenia ciasto urośnie. W ten sam sposób przygotuj drugi makowiec.

Pieczenie ciasta. Wstaw makowce do piekarnika nagrzanego do temperatury 180–190 stopni, grzałka góra – dół. Czas pieczenia makowca to około 40–45 minut. Po upieczeniu uchyl drzwi piekarnika i pozostaw ciasto na około 10 minut. Następnie wyjmij je z piekarnika, odwiń z papieru i zostaw na kratce do wystudzenia.

Udostępnij przepis na tradycyjny świąteczny makowiec

Spodobał Ci się nasz sprawdzony przepis na tradycyjny świąteczny makowiec z grubą warstwą masy makowej? Będzie nam miło, jeśli zostawisz komentarz. Udostępnij ten artykuł na Facebooku lub Instagramie i oznacz nas tagiem #Czteryfajery. Jakie są Twoje ulubione przepisy na tradycyjne polskie ciasta świąteczne?

makowiec-przepis-skad-pochodzi-ciasto-makowiec-i-dlaczego-jemy-je-w-swieta
 

Symbolika świątecznego maku i historia makowca w wielkim skrócie

Makowiec zajmuje szczególne miejsce na wigilijnym stole. To tradycyjne polskie ciasto makowe nie jest przypadkowym deserem świątecznym. Pieczenie makowca na święta Bożego Narodzenia ma swoje korzenie w wierzeniach ludowych. Symbolika świątecznego maku była mocno zakorzeniona w polskiej tradycji. Od wieków mak uchodził za symbol obfitości, płodności i szczęścia. Jedzenie ciast makowych i innych potraw z makiem w święta Bożego Narodzenia miało zapewnić rodzinie pomyślność i dostatek na nadchodzący rok. Malutkie ziarenka maku uważano za zwiastuny dobrobytu, każde z nich było „małym szczęściem”.

Mak był znany już w starożytnej Mezopotamii, używano go jako leku i przyprawy. Zgodnie z chrześcijańską legendą, maki wyrosły w miejscu, gdzie spadły krople krwi Jezusa podczas ukrzyżowania. Do Polski mak trafił prawdopodobnie z Bliskiego Wschodu. Początkowo mak był produktem luksusowym. Historia makowca w Polsce sięga XVII wieku, wiadomo, że nadworny piekarz Jana III Sobieskiego upiekł makowiec z wizerunkiem Marysieńki, ukochanej żony króla, a Stanisław August Poniatowski otrzymał w prezencie makowiec, który miał aż cztery metry długości. W niektórych regionach Polski ciasto makowe rozpowszechniło się dopiero po II wojnie światowej, a do produkcji ciast makowych i nadzienia makowego wykorzystywano m.in. śliwki, jabłka i suszone morele.

makowiec-przepis-skad-pochodzi-ciasto-makowiec-i-dlaczego-jemy-je-w-swieta
 

Tradycyjne ciasta makowe – regionalne przepisy na najsmaczniejsze makowce świąteczne w Polsce

Pyszne świąteczne ciasta makowe są popularne w całej Polsce, chociaż składniki masy makowej mogą się nieco różnić. Niektóre regionalne tradycyjne przepisy na makowce wpisane są na „Listę produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi”. Wśród tych doskonałych ciast makowych warto wymienić:

  • Makowiec z Ejszeryszek (woj. podlaskie) – drożdżowa strucla, jakiej nigdzie indziej nie znajdziesz. Makowiec z Ejszeryszek został wpisany na listę produktów tradycyjnych w 2011 roku.
  • Makowiec lubartowski (woj. lubelskie) – cieniutkie ciasto, a w środku gruba, pachnąca miodem masa makowa pełna bakalii. Makowiec lubartowski jest uznawany za jeden najsmaczniejszych w Polsce.
  • Makowiec sędziszowski (woj. podkarpackie) – pyszna rolada makowa jak marzenie. Puszyste ciasto, a w nim mak i bakalie ułożone w szeroką spiralę. Makowiec sędziszowski został wpisany na listę ministerialną w 2007 roku.
  • Choszczeńska strucla z makiem (woj. zachodniopomorskie) – to pyszne świąteczne ciasta makowe jest prawdziwą ozdobą wigilijnego stołu. Drożdżowe ciasto i mak z miodem i bakaliami – smakują wspaniale. Przygotowanie tego makowca wymaga trochę wprawy.
  • Kołocz weselny śląski (woj. śląskie) – śląski przysmak, który składa się z kruszonki i dwóch płatów ciasta drożdżowego, które przekłada się grubą warstwą masy makowej lub twarogowej albo makowo–twarogowej. Podobnym ciastem przekładanym masą jest kołacz cieszyński.

Makowiec na świecie – odkrywamy międzynarodowe wersje ulubionego ciasta makowego

Polski makowiec ma swoje odpowiedniki w innych kuchniach świata. Wśród doskonałych ciast makowych warto wymienić czeski makovnik, popularny na Węgrzech makos beigli oraz austriackie makowe ciasta i torty, jak Mohnkuchen. Każda z tych wersji ma swoje regionalne wersje, ale łączy je jedno – gruba warstwa masy makowej i tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie.

makowiec-przepis-skad-pochodzi-ciasto-makowiec-i-dlaczego-jemy-je-w-swieta
 

Sekret idealnego makowca – jak upiec tradycyjne polskie ciasto?

Przygotowanie idealnego makowca wymaga cierpliwości i uwagi. Ważny jest wybór maku – najlepszy jest suchy mak, zamiast maku z puszki. Ważne jest odpowiednie przygotowanie masy makowej – mak należy sparzyć, zmielić w razie potrzeby, a następnie połączyć z miodem, bakaliami i korzennymi przyprawami. Świąteczny bogaty makowiec zawiera często rodzynki, skórkę pomarańczową, suszoną żurawinę, drobno posiekane morele i orzechy.

Tradycyjny świąteczny makowiec robi się z ciasta drożdżowego, które wymaga trochę czasu na wyrabianie i wyrośnięcie. W makowcu ciasto drożdżowe powinno być delikatne. Istnieje jednak wiele wariantów dla niecierpliwych na przykład makowiec na kruchym spodzie albo biszkoptowe ciasto przekładane masą makową.

Świąteczne sekrety maku – co kryją małe, czarne ziarenka?

Mak to nie tylko świąteczny przysmak, ale i symbol spokoju, ochrony oraz bogatej tradycji. Od dawnych wierzeń po rekordowe wypieki – poznaj fascynujące historie związane z makiem!

  • Symbolika świątecznego maku: W dawnych czasach wierzono, że mak chroni przed złymi duchami i zapewnia spokojny sen.
  • Pierwotna forma makowca: Pierwsze makowce w Polsce przypominały raczej proste placki z nadzieniem makowym, dopiero wpływ kuchni zachodniej przekształcił je w strucle.
  • Mak w prawie: W niektórych krajach uprawa maku była ściśle regulowana ze względu na jego związek z produkcją opium. W Polsce jednak mak spożywczy (odmiana o niskiej zawartości alkaloidów) jest bezpieczny i popularny.
  • Makowe rekordy: W 2017 roku w Polsce upieczono makowca o długości ponad 100 metrów, który trafił do Księgi Rekordów Guinnessa.

Dlaczego świąteczny makowiec to jedno z najbardziej lubianych bożonarodzeniowych ciast?

Makowiec to więcej niż ciasto – to symbol tradycji, smaku i rodzinnego ciepła. Niezależnie od formy czy wariantu, zawsze przywołuje wspomnienia świąt i wspólnych chwil przy stole. Tradycyjne przepisy na makowiec, choć zmieniają się z biegiem lat, zawsze należą do najpopularniejszych.

Inne polskie tradycyjne ciasta

Na świątecznym stole, obok ciast makowych nie może zabraknąć innych typowo polskich tradycyjnych ciast. Sernik i piernik to klasyka, która zawsze smakuje wyjątkowo. Chociaż przygotowanie ciasta na święta Bożego Narodzenia zajmuje trochę czasu, to warto je upiec w domu, zamiast kupować.


Źródła do artykułu Skąd pochodzi ciasto makowiec?

Polska Kuchnia Tradycyjna – Maria Lemnis i Henryk Vitry
The Poppy Plant: History and Culinary Uses – Journal of Culinary Studies, 2021
Encyclopedia of Food and Culture, Oxford University Press.
Taste Atlas.
 
makowiec-przepis-skad-pochodzi-ciasto-makowiec-i-dlaczego-jemy-je-w-swieta
Makowiec przepis. Skąd pochodzi ciasto makowiec i dlaczego jemy je w święta?

Komentarze